1. Aankondigingen
2. Artikelen
3. Agenda
4. Kalender
5. Verenigingsinformatie

Aankondiging lezing 14 mei

Op de ledenavond van 14 mei aanstaande verzorgt mevrouw Hendrikx van het IVN een verhaal over insecten, toegespitst op het water.

De lezing bevat een algemeen gedeelte en een gedeelte toont voorbeelden van insecten boven, op en in het water.

Graag tot ziens in ons verenigingsgebouw "Kadans" aan de St. Jozeflaan 1 in Best. Aanvang van de avond is, zoals gewoonlijk, om 20.15 uur.

Namens de activiteitencommissie,
Ferdie Gosselink

Herhaling aankondiging opheffen bibliotheek

Opmerking van de redactie: onderstaande aankondiging plaatsen we nog een keer, omdat er nog geen enkele reactie is binnengekomen.

Beste Leden,

Zoals jullie allemaal weten is er een bibliotheek met aquarium-, terrarium- en plantenboeken. In het verleden was de bibliotheek aanwezig in het voormalige ontmoetingslokaal in Best. Er kan nu een boek worden geleend tijdens de bijeenkomsten nadat men heeft opgegeven welk boek uit de lijst, te vinden in de database, men graag zou lenen.

Wegens de zéér geringe belangstelling hiervoor heeft het bestuur besloten de bibliotheek op te heffen. De boeken zullen worden verkocht, tegen elk aannemelijk bod. Omdat we aan de leden de eerste keus willen geven kan men zijn dit te kennen geven bij De secretaris of bij de bibliothecaris tijdens de bijeenkomsten op dinsdag. Via e-mail heeft echter de voorkeur. Mailadressen en telefoonnummers staan in het blad Daarna is de keus voor buitenstaanders. De boeken zullen dan elders worden aangeboden.

Het bestuur.

Cursus Aquariumhouden deel 25

C. Water en wateranalyse

C-1 WATER

C-1-1a Leidingwater

Ofschoon kraanwater een voor menselijke consumptie bestemd product is, is het meestal heel aanvaardbaar voor het aquarium. Zijn zuurheidsgraad of alkaliciteit (pH-waarde) en hardheid hangen deels af van de oorspronkelijke bron en deels van de behandeling ervan. Neutraal kraanwater is gewoonlijk zo behandeld dat het licht alkalisch wordt, met een pH van 7,5 tot 8. Dat is in het algemeen geschikt voor de meeste vissen en draagt ertoe bij de corrosie van de waterleidingen te verminderen. De meeste planten groeien echter beter als de pH 6,5 - 7,0 is. Vissen kunnen zich vaak goed handhaven op kraanwater, toch moet men bedenken dat vissen beter floreren bij hun specifieke hardheid van water.

Kraanwater bevat gewoonlijk een hele reeks stoffen, waaronder calcium-, magnesium- en natriumzouten, plus kleine maar vitale hoeveelheden spoorelementen. Voor de gegevens van uw kraanwater kunt u in de meeste gevallen terecht op de website van uw drinkwatermaatschappij. Koper dat ongewenst is voor vissen, kan zich opgehoopt hebben in water dat enige tijd in koperen buizen heeft gezeten of gebruik van een boiler, vooral in gebieden met zacht water.

C-1-1b Regenwater

Als je het geluk hebt in een gebied te wonen waar de lucht schoon is, is een regenton een waardevolle aanwinst. Helaas kan zelfs in ogenschijnlijk schone gebieden het regenwater verzadigd zijn met verontreinigde stoffen. Uit het stof dat regendruppels op een schoongewreven oppervlak achterlaten, blijkt hoeveel vaste deeltjes uit de lucht gespoeld kunnen worden, zelfs ver van industrie gelegen gebieden. Het is nu duidelijk dat er honderden kilometers van de eigenlijke plaats van vervuiling "zure regen" kan vallen.

Regenwater kan ook verontreinigd zijn door het oppervlak, denk aan het dak, waar het op valt. Ondanks deze bedenkingen is het meeste regenwater echter bruikbaar voor aquariumhouders. Gebruik bij voorkeur niet de eerste regen na een droge periode, vooral omdat die wellicht meer verontreinigd is dan die van latere buien. De meest praktische methode om de geschiktheid ervan te testen, is er een paar vissen in te houden. Als regenwater door deze test heen komt, is het een goedkope en gemakkelijke bron van zacht water. Gebruik het gemengd met gelijke delen kraanwater voor een groot aantal soorten vissen, en vrijwel onvermengd (en behandeld met turf) voor het houden en kweken van discusvissen, voor het kweken van neontetra's en andere bijzondere zoetwatervissen.

C-1-2 De samenstelling van water

Over de watersamenstelling en alles wat er mee samenhangt, is een dik leerboek te schrijven. Daar de meesten onder ons bezwaar zullen maken als we zouden proberen om van hun hobby een studie te maken, zullen we ons maar beperken tot het behandelen van de meest praktische dingen. Dingen die voor de meeste aquarianen begrijpelijk zullen zijn, met enkele chemische formules. Voor het noodzakelijke meten, en het zonodig wijzigen van de samenstelling, behandelen we alleen datgene, wat zonder speciale en dikwijls dure apparatuur te doen is.

Zoals we weten komt zuiver water in de natuur niet voor, zelfs het zg. gedistilleerde water bevat nog sporen van verontreiniging, dit door de gebruikte apparatuur. De in het water voorkomende stoffen kunnen we in drie hoofdgroepen onderbrengen en wel in: zuren, zouten en basen (logen). In water komen allerlei zoute en zure bestanddelen voor, doch voor ons zijn voorral de waarden van Kalk (CaCO₃), Magnesium (MgCO₃), IJzer (Fe) en Koolzuur (CO₂) van belang. Bij algproblemen meten we daarnaast Stikstof (NO₃^-) en Fosfaat (PO₄^-).

(Einde cursus Aquariumhouden deel 25)

Cursus Aquariumhouden deel 26

C-1-3 pH, DH, KH wat betekent dit

De pH van water.

De zuurte of alkaliciteit van water wordt uitgedrukt in pH. Om nu de mate waarin water zuur of alkalisch is aan te geven is een eenheid ingevoerd: pH of zuurgraad, deze kan liggen tussen 1 en 14. Voor neutraal water geldt dat de pH 7 is. Bij zuur water is de pH lager dan 7 en hoe lager hoe zuurder het water. Bij basisch of alkalisch water is de zuurgraad hoger dan 7 en hoe meer het water basisch of alkalisch is, hoe hoger het pH getal. Om de zaak toch nog een beetje ingewikkeld te houden, moeten we wel beseffen dat de zuurgraad alleen niets zegt van de totale hoeveelheid zouten, zuren en basen, die in het water voorkomen.
Een voorbeeld: licht zuur water pH 6,5 kan zuiver water zijn met een kleine hoeveelheid opgelost CO₂, maar eveneens water met een hoeveelheid basen en een hoeveelheid zuren, die een iets grotere werkzaamheid hebben.
De zouten, zoals bij keukenzout het geval is, vallen in het water uiteen. Zij veranderen niet de zuurgraad, maar de geleidbaarheid van water (uitgedrukt in microSiemens).
Op deze wijze kan het voorkomen dat gedistilleerd water, wat eigenlijk een pH-neutraal van 7 zou moeten hebben, bij meting een pH tussen 6 en 7 kan hebben, nadat het de kans gehad heeft koolzuurgas uit de lucht op te nemen.

De pH in ons aquariumwater wordt bepaald door de hoeveelheid koolzuurgas (CO₂) dat is opgelost in water. Dus veel CO₂: het water is zwak zuur. Weinig CO₂: water pH waarde boven de 7. De CO₂ waarde fluctueert in het aquarium door de consumptie van planten (en algen), uitstoot van bacteriën, vissen en planten ('s nachts), toevoeging van CO₂ en de beluchting.

Hoe kan men de pH meten.

De pH kan op verschillende manieren worden gemeten, afhankelijk van het gewenste aantal aflezingen en de gewenste nauwkeurigheid van de resultaten.

• Met een elektronische pH meter.
• Met indicatorpapierstrookjes (matig nauwkeurig). Het bekendste indicatorpapier is lakmoespapier, dat je wellicht al kent. Er is indicatorpapier dat meer aangeeft dan alleen maar "zuur" of "alkalisch" en het is eenvoudig en gemakkelijk te gebruiken. Test je echter veel, dan is het de duurste manier.
• Met een vloeibare pH testkit. De laatste is de meest economische manier om pH te meten met een redelijke mate van nauwkeurigheid. Hierbij worden een paar druppels indicator toegevoegd aan een afgemeten hoeveelheid water en wordt de kleurverandering vergeleken met een kaart of schijf waarvan de gekleurde vlakken verschillende pH-waarden voorstellen. Er zijn kits waarmee een groot aantal pH-waarden gemeten kunnen worden — van pH 0 tot pH 14 — en er zijn kits met een kleiner bereik, bv. zoet water (van pH 4 tot pH 9) of voor zeewater (van pH 7,5 tot pH 9). Een klein probleem doet zich voor als het te testen watermonster verkleurd is, want dan wordt het vinden van de overeenstemmende kleur moeilijk.

Blijkt uit een van deze testen dat het water een voor je vissen niet aanvaardbare pH-waarde heeft, dan moet je de pH op de een of andere manier veranderen. De beste manier is 25 procent van het water in het aquarium een week lang elke dag door water van de juiste hoedanigheid, bv. regenwater, toe te voegen door eerst water af te hevelen.

De hardheid van het aquariumwater.

We kennen twee soorten hardheid:

Tijdelijke hardheid = bicarbonaat hardheid = KH.

De carbonaathardheid (KH) geeft aan hoeveel carbonaat (CO₃^2-) en bicarbonaat (HCO₃^-) ionen in het water aanwezig zijn. Hoe meer carbonaat en bicarbonaat ionen des te groter de KH. De carbonaathardheid wordt ook wel de alkaliteit genoemd. Hoe meer carbonaat/ bicarbonaat aanwezig is, des te alkalischer het water.
Een gedeelte hiervan kan "eenvoudig" ongedaan gemaakt worden, namelijk door het water te koken. De hardheid die op die manier verwijderd wordt noemen we de tijdelijke hardheid. In natuurlijke wateren en leidingwater is het meeste calcium en magnesium aanwezig als bicarbonaat. Als we het water koken vormt zich hieruit een neerslag, van calcium- en magnesiumcarbonaat. Dat is de volgende reactie: Ca²⁺ + 2HCO₃^- –> CaCO₃ + CO₂ + HO. We zien dat deze vergelijking precies het omgekeerde is als die voor het oplossen van calciumcarbonaat. Daarbij ontstond hardheid, nu verlagen we hardheid: calciumcarbonaat slaat neer als onoplosbaar zout, CO₂ ontwijkt als gas, alle bicarbonaat wordt op die manier verwijderd. De reactie is gelijk bij magnesium (Mg). We zien het neerslag op de bodems van fluitketels en op verwarmingselementen in wasautomaten en boilers: ketelsteen. Steeds meer waterleidingbedrijven gaan daarom over op centrale ontharding. Dan kan de was met minder wasmiddel gedaan worden en worden de problemen met kalkafzetting verminderd.

Totale hardheid = alle zouten minus tijdelijke hardheid.

We kunnen dan ook schrijven:

GH	=	KH	+	NKH
Totale hardheid	=	Tijdelijke hardheid	+	Permanente hardheid
Aantal Aardalkali ionen als Ca2+, Mg2+	=	Aantal (waterstof)carbonaat ionen HCO3-, CO32-	+	Overige Ca2+, Mg2+ ionen gekoppeld aan ionen als SO42-, Cl-, PO4-

Met de KH van water wordt bedoeld het gehalte aan calcium- en magnesiumverblindingen die in het water zijn opgelost. De hardheid wordt uitgedrukt in ^oDH (dit is: graden Duitse hardheid). Hierbij worden de calcium- en magnesiumverbindingen in het water omgerekend in equivalente hoeveelheden calciumoxide .
1 ^oDH = 10 mg calciumoxide per liter water (= 10 mg CaO in 1 liter H₂0).

Men maakt een ietwat ruw onderscheid tussen hardheid die veroorzaakt wordt door de carbonaatverbindingen en door de niet carbonaatverbindingen. De carbonaathardheid is sterk afhankelijk van de hoeveelheid vrij koolzuur in het water. Indien te weinig vrij koolzuur in het water aanwezig is, slaat het calcium als calciumcarbonaat in kleine kristalletjes neer.

Het testen van de hardheid.

Het is altijd nuttig om zowel de blijvende als tijdelijke hardheid te testen. Om die hardheid te testen zijn er verschillende methoden.

Figuur 19

• Met de conductormetrische methode (een elektronisch meetapparaat). Een elegante zij het betrekkelijk dure manier om de hardheid te bepalen. Hierbij wordt de elektrische geleidbaarheid van het monster gemeten. Deze is in het algemeen direct evenredig met de hardheid (d.w.z. hoe hoger de geleidbaarheid is, des te harder is het water).
  Deze methoden liggen meestal buiten het bereik van de amateur en de resultaten zijn slechts relevant in betrekking met andere gegevens.
  Bovendien maakt een dergelijk eenvoudige meting geen verschil tussen totale en tijdelijke hardheid.
• Met behulp van indicatoroplossingen, zoals normaal in een laboratorium worden uitgevoerd. Bij één test moet je een indicator aan het watermonster toevoegen; de minste hardheid van het water kleurt de indicator rood. De hardheidsgraad wordt bepaald aan de hand van de hoeveelheid van een tweede reagens - de zgn. titrant - die nodig is om het monster groen te kleuren.
• Met behulp van een testkit.
  Dit is een minder nauwkeurige versie van de boven beschreven laboratoriummethode, maar ze is voldoende nauwkeurig voor de meeste aquariumhouders. Er zijn sets verkrijgbaar die de tijdelijke en de blijvende hardheid afzonderlijk meten.

In leidingwater zijn calcium, magnesium en bicarbonaat de belangrijkste ionen die een bijdrage leveren aan de elektrische geleidbaarheid. Dat zijn precies de ionen die voor hardheid meetellen. Er is daarom een goed verband tussen E en GH. De getrokken lijn heeft als formule: uS/cm = 38 * GH.

Het wijzigen van de hardheid.

In het algemeen heeft het veranderen van de hardheid ten doel het water zachter te maken. Er bestaan de volgende methoden:

• Koken. Dit heft alleen de tijdelijke hardheid op en is niet erg praktisch als je een aquarium moet vullen. De chemische reactie die zich voordoet, is een omkering van het proces waardoor de tijdelijke hardheid wordt veroorzaakt.
• Verdunnen met zacht water. Het toevoegen van een geschikte soort zacht water, bv. regenwater, is een goedkope en gemakkelijke methode om te ontharden. De hardheid vermindert in verhouding tot de hoeveelheden water die vermengd worden, dus meng 20 l regenwater, dat 90 mg/l CaCO₃ bevat, met 10 l kraanwater dat 300 mg/l CaCO₃ bevat. De hardheid van die 30 l is nu: (20 x 90 + 10 x 300) : 30 = 160 mg/l.
• Een turffilter gebruiken. Turf kan calcium absorberen en de calciumionen "inpakken", zodat ze niet langer actief zijn.
• Eendenkroos en andere planten laten groeien. Eendenkroos absorbeert calcium tijdens hun snelle groei en kunnen daardoor het water verzachten. Argentijnse waterpest heeft hetzelfde onthardende effect.
• Een methode is een ionenuitwisselende hars gebruiken In de oplossing vallen zouten uiteen in negatief en positief geladen ionen. (Erg verouderd).
• Omgekeerde osmose gebruiken. Een dergelijk systeem keert het natuurlijke osmoseproces letterlijk om.

(Einde cursus Aquariumhouden deel 26)

Vivarium heeft op de tweede dinsdag van elke maand een ledenavond, behalve in de vakantiemaanden juli en augustus. We zijn te vinden in zaal Kraaihei van buurthuis Kadans aan de Sint Jozefstraat 1, 5684 TS Best (buslijn 144). We beginnen om 20 uur.

De agenda ziet er voor de rest van 2013 als volgt uit:

Naast deze activiteiten wordt er nog aan enkele andere bijzondere activiteiten gedacht. Zodra er een datum bekend is, zal de activiteit worden toegevoegd.

19 mei: Reptilica Spijkenisse

Op zondag 19 mei organiseert Reptilica een terrariumbeurs in Sportcentrum Halfweg aan de Einsteinweg 6 te Spijkenisse. Open van 11 tot 17u30, toegang € 5,– voor volwassenen, 65+ en kinderen tot 12 jaar € 3,50.

19 mei: Internationale aquariumbeurs Namen (B)

Op zondag 19 mei organiseert de InterClub d'Aquariophilie et d'Ichtyologie Francophone een grote Internationale Aquariumbeurs in zaal André Guisset aan de Place Do Bia Bouquet 2 te Belgrade (Namen, België). Open van 10 tot 16 uur, toegang gratis. " Vissen, garnalen, planten, materiaal. Bonsai en orchideeën" Meer informatie op de (Franstalige) website van de ICAIF: www.icaif.be

20 mei: Open dag Aquabeek Handel

Op maandag 20 mei organiseert Aquabeek weer een open dag in hun zaak aan de St. Magdalenaweg 6 te Handel (Gemert), met 25% korting op vissen en voer. Geopend van 10 tot 16 uur. Meer informatie volgt via www.aquabeek.nl.

25 mei: Bijeenkomst Poecilia Maarn

Op zaterdag 25 mei organiseert Poecilia een ledenbijeenkomst in de "Twee Marken" aan het Trompplein 5 te Maarn. Aanvang 12u30. Meer informatie op de website www.poecilia.nl.

25 mei: Aqua-terra event Den Haag

Op zaterdag 25 mei organiseert www.gifkikkers.nl een Aqua Terra event in het Wellantcollege Westvliet aan de Westvlietweg 42 in Den Haag. "Na het succes van vorig jaar een vervolg van dit evenement met amfibieën (gifkikkers), reptielen, vissen en insecten. Tevens een ruime keuze aan tropische (terrarium)planten, aquarium -en terrariumbenodigheden. Tal van activiteiten voor kinderen. Een compleet dagje uit. Toegang is GRATIS." Meer informatie op www.gifkikkers.nl.

26 mei: Reptielen-amfibieënbeurs Nijmegen

Op zondag 11 november organiseert Zoo-logisch een internationale reptielen- en amfibieënbeurs in de Jan Massinkhal aan de Nieuwe Dukenburgseweg 5 te Nijmegen. Open van 10 tot 16 uur, toegang € 6,– voor volwassenen, kinderen 5 t/m 12 jaar € 3,–, kinderen 0 t/m 4 jaar gratis. Meer informatie op www.zoo-logisch.nl.

2 juni: Terraria Houten (Utrecht)

Op zondag 2 juni organiseert TER "Nederlands grootste terrariumevenement" in het Euretco Expo center aan de Meidoornkade 24 te Houten (Utrecht). Open van 10 tot 16 uur, toegang € 10,–, kinderen tot 12 jaar en 65+ € 6,–, kinderen tot 5 jaar gratis. Meer informatie op www.vhm-events.com.

2 juni: Ruilbeurs Blauwe Alg Kessel (B)

Op zondag 2 juni organiseert Blauwe Alg hun jaarlijkse aquarium- en vijverruilbeurs in gemeenschapscentrum "'t Dorp" aan de Berlaarsesteenweg te Kessel (België). Open van 10 tot 15 uur, toegang gratis. Meer info op website www.blauwealg.be.

8 juni: Terrariumdag Zajac Duisburg (D)

Op zaterdag 8 juni organiseert Zoo Zajac een terrariumdag met produktpresentaties en lezingen in hun zaak aan de Konrad-Adenauer-ring 6 te Duisburg (Duitsland). Open van 9 tot 20 uur, toegang gratis. Meer informatie volgt op website zajac.de.

9 juni: Internationale garnalen- en kreeftenhappening Kapellen (B)

Op zondag 9 juni organiseert De Kardinaal de tweede internationale garnalen- en kreeftenhappening in zaal 't Bruggeske aan de Hoevensebaan 12/2 te Kapellen (België). Ook wordt er een scapewedstrijd georganiseerd. Open van 10 tot 16 uur, toegang gratis. Meer informatie op website www.garnalenhappening.be

22 juni: Bijeenkomst met visbeurs KFN Maarn

Op zaterdag 22 juni organiseert Killi Fish Nederland een ledenbijeenkomst met lezing, loterij en visbeurs in de "Twee Marken" aan het Trompplein 5 te Maarn. Aanvang 13 uur.

22 en 23 juni: Belgian ZNA Koi Show 2013 Genk (B)

Op zaterdag 22 en zondag 23 juni organiseert de Belgian Koi Society de Belgian ZNA Koi Show 2013, "de Belgische Koi-, vijver- en tuindagen", in domein Bokrijk aan de Bokrijklaan 1 te Genk (België). Toegang € 10,–, tot 16 jaar € 5,–, tot 5 jaar € 2,–, tot 2 jaar gratis. Toegang museum Bokrijk voor bezoekers aan de show € 7,–, tot 26 jaar € 1,–, tot 2 jaar gratis. Meer informatie op website www.bkskoi.be

23 juni: Reptilica Veldhoven

Op zondag 23 juni organiseert Reptilica een terrariumbeurs in de Sportcentrum De Heiberg aan de Heerseweg 49 te Veldhoven. Open van 11 tot 17u30, toegang € 5,– voor volwassenen, 65+ en kinderen tot 12 jaar € 3,50.

23 juni: Houtlandse ruilbeurs Torhout (B)

Op zondag 23 juni organiseert Skalaar Torhout. de zestiende Houtlandse aquarium, terrarium en vijver ruilbeurs in zaal "Sparrenhove" aan de Herderstraat 3 te Torhout (België). Open van 9u30 tot 16 uur, gratis toegang. Info: www.skalaar.be.

29 juni: Betta topdag met beurs Malderen (B)

Op zaterdag 29 juni organiseert Betta een grote openluchtbeurs in en rond hun lokaal aan de Handelsstraat 75 te Malderen (België). Open vanaf 14 uur, barbecue open vanaf 17 uur, toegang gratis, deelname barbecue &auot;aan anti-crisisprijzen". --> Meer informatie op www.betta.be.

30 juni: Reptilica Alkmaar

Op zondag 30 juni organiseert Reptilica een terrariumbeurs in het Sportpaleis aan de Terborchlaan 200 te Alkmaar. Open van 11 tot 17u30, toegang € 5,– voor volwassenen, 65+ en kinderen tot 12 jaar € 3,50.

6 juli: Garnalendag Zajac Duisburg (D)

Op zaterdag 6 juli organiseert Zoo Zajac een garnalendag met lezingen, produktpresentaties en een grote garnalententoonstelling in hun zaak aan de Konrad-Adenauer-ring 6 te Duisburg (Duitsland). Open van 9 tot 20 uur, toegang gratis. Meer informatie volgt op website zajac.de.